मार्मलेड

“किती भरभर खातोस जरा सावकाश” संध्या राजीव च्या भरभर नाष्टा करण्याला रोजच वैतागायची, तिच्या ओरड्याकडे दुर्लक्ष करून राजीवने हसतच तिला खाली ओढलं आणि तिच्या गालावर एक मस्त पापी देऊन टाकली तशी बावरून संध्या जरा दूर सरकली “मस्का काय मारताय साहेब सकाळी सकाळी , ऑफिसला नाही जायचंय का?” संध्याच्या गालावरची रंगपंचमी आणि तिने टवकारलेलेे मोठ्ठे मोठ्ठे काळेभोर डोळे बघून राजीव सुखावला “ऑफिस रोजचंच असतं बाईसाहेब चल आज दोघेच कुठंतरी मस्त लॉंग ड्राइवला जाऊ” राजीवच्या खांद्यावर हनुवटी रोवून संध्या वाकली, तिची बोटं त्याच्या केसात फिरत होती “तू ऑफिसला पळ संध्याकाळी जाऊ आपण , तू तासभर लवकर ये छानपैकी खडकवासल्याला जाऊ खूप दिवसात गेलो नाही, बिट्टूही एन्जॉय करेल” राजीव खुर्चीतून उठला. “अरे थांब तुझं मार्मलेड सँडविच राहिलंय अजून, बॉटल संपली तर काल मी 5 किलोमीटर स्वतः गाडी चालवत जाऊन आणलंय” राजीवने मोठ्ठा आ केला तिच्या हातूनच सँडविचचा घास घेतला “खातो बरं मॅडम, मार्मलेड आणायला तुम्ही चक्क 5 किलोमीटर स्वतः गाडी चालवत गेलात आणि आम्ही तो खाऊ नये; ये बहोत नाईन्साफी झाली गं बाबा”  ब्रीफकेस आणि गाडीची चावी उचलून राजीव ऑफिसला निघालासुद्धा  “ओक्के डन, संध्याकाळी तयार रहा मी ऑफिस सोडताना कॉल करतो” धावतच घराच्या पायऱ्या उतरून रुबाबात गाडीकडे जाणाऱ्या राजीवकडे संध्या अभिमान आणि प्रेमाने बघत उभी राहिली. नोकरमाणसं घरात असूनही राजीव आणि बिट्टूची लहानसहान कामं करायला संध्याला खूप आनंद वाटायचा, मध्यमवर्गीय खाऊनपिऊन सुखी असलेल्या घराची लेक तालेवाराच्या घरात पडली होती, श्रीमंतीचा गर्व वगैरे तिच्या आजूबाजूला सुद्धा न्हवता. मियाबिवी आणि 5 वर्षांचं लेकरू अशी परफेक्ट फॅमिली होती. बिट्टू शाळेत आणि राजीव ऑफिसला आता दुपारपर्यंत संध्या मनाची मालक होती, बेडरूममध्ये घुसता घुसता तिने कुकला कॉफीची ऑर्डर दिली टीपॉयवरचं मासिक उचललं आणि ती बेडवर आरामात बसली. कॉफीचे घोट अलगद घशाला शेकत होते संध्या निवांतपणे कॉफीचा कडवटगोडपणा जिभेवर घोळवत होती तोच तिच्या खोलीच्या दारावर कुणीतरी नॉक केलं , त्या आवाजाने सावरून बसत असतानाच तिच्या मेडचा आवाज आला म्हणून ती उठून बाहेर आली आणि तिच्या खोलीबाहेर मुकेशला बघून थक्क झाली. “मुकेश तुम्ही ह्यावेळी इथे कसे? राजीवने एखादी फाईल वगैरे मागवलीय का घरून, बघा कोणती हवीय” संध्या भराभरा राजीवच्या स्टडीरूमकडे निघाली मेडकडे बघून मुकेशसाठी एक कॉफी पाठव अस फर्माण सोडायला ती विसरली नाही. तिच्या मागोमाग स्टडीमध्ये आलेला मुकेश चेहऱ्यावरून खूप गडबडलेला आणि काळजीत वाटत होता “भाभी कॉफी नकोय मला आणि मी तुम्हाला घ्यायला आलोय, आपल्याला लगेच निघायला हवं” संभ्रमात पडलेल्या संध्येकडे थेट बघायचं टाळून मुकेश पुटपुटला “आपल्याला लगेच निघायचंय, हॉस्पिटलमध्ये जायचंय कार बाहेर उभी आहे” “काय झालंय मुकेश? कशासाठी हॉस्पिटलमध्ये जायचंय ? कोण आहे तिथे?” एकापाठोपाठ संध्याने प्रश्नांची सरबत्ती सुरू केली. तिच्या प्रश्नांची उत्तरं न देता मुकेश घराबाहेर पडला आणि संध्याची वाट बघत कार मध्ये बसून राहिला. त्याला जास्त वेळ वाट बघावीच लागली नाही, संध्या गाडीत बसली तशी ड्राइवरने गाडी सुरू केली. संध्याचा हवालदिल चेहरा बघून तिला खरं कसं सांगावं हा प्रश्न मुकेशला पडला होता पण सांगायला तर हवंच “भाभी, ऑफिसला येताना राजीवच्या गाडीचा अकॅसिडेंट झालाय. काळजी करू नका तो सुरक्षित आहे थोडा जखमी झालाय“ राजीवला अपघात झालाय, जखमी झालाय , आता मात्र संध्या पांढरीफटफटीत पडली तिच्या हातापायाचं बळंच खचलं, कधी राजीवला बघेन असं तिला झालं. गाडी हॉस्पिटलच्या पोर्चला लागताच ती दार उघडून पटकन बाहेर पडली तिच्या मागोमाग मुकेश धावला. काचेच्या दारातून बेशुद्ध राजीवला बघत असताना तिचा संयम ढासळला आणि तिथेच बाकावर बसून तिने रडायला सुरवात केली. राजीवची सेक्रेटरी जेनीने तिला पाठीवर थोपटून शांत करायचा असफल प्रयत्न केला. रडणं थकून उमासे येऊ लागले , संध्या पाय पोटाशी घेऊन तिथेच एका बाकावर बसून होती राजीवच्या ऑफिसचे लोक सगळी धावपळ करत होते तिला काहीही सांगावं लागत न्हवतं. “तुम्ही आता घरी जावा आम्ही इथलं बघतो, बिट्टू घरी आलाय त्याच्याकडे लक्ष द्या” एका खणखणीत आवाजाने संध्या भानावर आली आणि चटकन उठून खाली वाकून तिने अण्णासाहेबांच्या पायाला स्पर्श केला. तिला तिथे थांबावं वाटत होतं पण बिट्टूची पण काळजी वाटू लागली बाहेर अंधारून आलं होतं, रात्र झाली तरी मम्मीपप्पा घरी नाहीत म्हणून लेकरु घाबरलं असेल ह्या विचारांनी ती गाडीकडे निघाली. सकाळी लॉंग ड्राईव्हला जायचं प्लॅनिंग करणारा राजीव संध्याकाळी बेशुद्ध पडलेला होता, त्याच्या काळजीने खचलेली संध्या बिट्टूला झोपवून थकून रात्रभर तळमळत होती.

दुसऱ्या दिवशी राजीवचं पाठीच्या मणक्याचं मोठं ऑपरेशन झालं, संध्या ऑपरेशन पार पडेपर्यंत तिथेच बसून होती, 4 तासांनी राजीव शुद्धीवर आलेला बघून संध्याच्या जीवातजीव आला. कालपासून मनातल्या मनात तिने खुपसारे नवस बोलून ठेवले होते ते सगळे फळाला आले. अण्णासाहेब राजीवचे वडील स्वतः जातीने लक्ष ठेऊन होते , संध्या रात्रंदिवस सेवा करत होती, जगातली उत्तमात उत्तम वैद्यकीय सेवा डॉक्टर्स दिमतीला होते, राजीवच्या तब्येतीत भराभर फरक पडू लागला आणि आठच दिवसात तो घरी आला देखील. डॉक्टरांनी त्याला 1 महिना बेडरेस्ट सांगितली होती, त्यानंतर  घरातल्या घरात व्हिलचेअरवर फिरू शकणार होता. काही दिवसांनी पहाटे फोनच्या आवाजाने राजीव झोपेतून खडबडून जागा झाला, मुकेशला इतक्या सकाळी काय बोलायचंय विचार करतच राजीवने कॉल रिसिव्ह केला ,फोनवर बोलताना शेजारी गाढ झोपलेल्या संध्याकडे राजीव बघत होता, फोन कट करून तो कुठल्यातरी विचारात गढून गेला ; संध्या उठून आंघोळ करूनही आली तरी तो विचारातच होता. राजीवच्या मनातली खळखळ कधीच संध्याच्या लक्षात आली होती पण तसे काहीही न दर्शवता तिने राजीवला फ्रेश व्हायला मदत केली. “संध्या माझं एक ऐकशील का?”नाष्टा करता करता राजीवने संध्याला विचारलं, “काही हवंय का? कुठे दुखतंय का?” तिने काळजीने विचारलं तसं राजीवला हसू आलं “मी एकदम फिट आणि फाईन आहे गं, फक्त तुला एक काम सांगायचं होतं” काहीशी रिलॅक्स होत एकीकडे त्याला फळं चिरून देत “हो हो, सांग ना मी काय करू तुझ्यासाठी, तू मला भरभरून सुख दिलंस रे तुझ्या शब्दाबाहेर मी नाही” काहीशी हळवी झाली होती ती, बोलता बोलता तिचे डोळ भरून आले , राजीवने तिच्या गालावर ओघळलेला थेंब अलगद बोटावर उचलला थेंबाकडे निरखून बघताबघता “तू आजपासून माझ्या ऑफिसला जा, मी बरा होत नाही तोवर माझं काम सांभाळ” पटकन राजीव बोलून गेला, तशी संध्या उडालीच. “नको रे, मला नाही जमणार तुझी जागा घेणं. मी कॉलेजातून बाहेर पडले ते थेट तुझ्या सावलीत आले मला इथंच राहू देत, मला नाही जमणार ते...आणि मुकेश आहे की, तुझा स्टाफही खूप चांगला आहे...तू काहीही बोलू लागलास हं, पाठीला मार बसलाय साहेब तुमचं डोकं जागेवर आहे ना” संध्या नकार देण्याचे अनेक बहाने शोधत राहिली आणि न थांबता बोलत राहिली, तिचं बोलणं ऐकता ऐकता राजीवने नाष्टा संपवला “संध्या आवरून घे, तुला तासाभरात ऑफिसात पोचायचंय. मुकेश आणि जेनीला मी निरोप दिलाय, गाडीत ड्राइवर तुझी वाट बघतोय” राजीवचा आवाज निर्णायक होता, ठाम निश्चय त्यात दिसत होता ; आता आपलं काहीएक चालणार नाही हे संध्याला पुरतं समजलं, एक शब्दही न बोलता तिने आवराआवर सुरू केली.

संध्या ऑफिसात जाऊ लागली, मुकेश जेनी आणि इतर स्टाफही मदत करत होताच शिवाय राजीवचेही सारखे फोन, व्हिडीओ कॉल्स सुरू असायचे. बिट्टू शाळेला गेला की राजीवला नाष्टा देऊनच संध्या घर सोडत असे; घरीही आता गप्पांचे विषय बदलले, हळूहळू तिला राजीवच्या कंपनीचं कामकाज समजू लागलं. अण्णासाहेब रोज सकाळी राजीवच्या तब्येतीची चौकशी करायला फोन करायचे तेव्हा हटकून तिच्याशी एखादंतरी वाक्य बोलत असत त्यामुळे तिने राजीवच्या कंपनीत जायला सुरू केल्याचं त्याना ताबडतोब लक्षात आलं नाही तरीही त्यांच्या कानावर ही गोष्ट गेलीच; तशी ती कधीतरी त्यांना समजणार हे राजीवला माहीत होतं आणि त्यांना ते कदापि रुचणार नाही हेही राजीवला ठाऊक होतं. दर  रविवारची अण्णासाहेबांची चक्कर ह्यावेळी 4 दिवस अलीकडं आली, घरात आल्याआल्या ते राजीवला भेटायला त्याच्या खोलीत गेले; खिडकीजवळ व्हीलचेअरवर राजीव एक फाईल घेऊन बसला होता. अण्णासाहेब त्याच्या जवळ आले तसं त्याने खाली वाकून त्याना नमस्कार केला तसं करताना त्याला कष्ट होत होते पण म्हणतात ना लहानपणापासूनचे संस्कार;  अण्णासाहेब जरा घुश्श्यातच होते “हल्ली सुनबाई कामावर वाटतं” “होय अण्णासाहेब” राजीवने खुप शांतपणे ऊत्तर दिलं , दाबून ठेवलेला ज्वालामुखी फुटावा तसे अण्णासाहेब उसळले “अरे पण का? काय गरज होती? आपल्या आख्ख्या खानदानात घरची लक्ष्मी घराबाहेर पडली नाही; सगळी शिकवण मातीत घातली तुम्ही राजेहो. जग कसंय एकतर, ह्या पहिल्यांदा बाहेर पडतायेत , दुनियेची रीत ठावं आहे का? तू पडला बिछान्याला खिळून तरणीताठी बाई काय घ्या कुणावर मन गेलं तर ?” आपण अतीच बोलून गेलं हे ध्यानात आलं तसे अण्णासाहेब गपकन थांबले. बिछान्याला खिळून...हे शब्द ऐकून राजीवच्या काळजावर नाही म्हटलं तरी ओरखडा उठलाच होता तरीही राजीव शांतच होता, जसं कळतंय तसं त्याने पहिल्यांदाच अण्णासाहेबांच्या नजरेला नजर दिली “अण्णा, मी खूप विचार करून हा निर्णय घेतलाय हो, आतापर्यंत संध्याला जगाची रीत माहीत न्हवती. झालेल्या अपघातातून मी नशिबाने वाचलोय; जर मला कमी जास्त काही झालं असतं तर संध्याला कंपनी सांभाळणं जमलं असतं का? मान्य आहे माझा पार्टनर मुकेश खुप चांगला आहे, पण तरीही मी नसताना तो असाच चांगला वागेल ह्याची काय खात्री अण्णासाहेब? तरणीताठी बाई...मी बिछाण्याला खिळलोय” राजीव हसला आणि खिडकीतून बाहेर बघू लागला “माझा संध्यावर विश्वास आहे अण्णा जसा तिचा मी ऑफिसात असताना माझ्यावर असायचा, न जाणो कदाचित तिला पुढेमागे दुसरा कुणी आवडेलही किंवा नाहीही आवडणार...मात्र तिच्या मनात कायम मीच असावा ह्याच्यासाठी मी प्रयत्नांची शर्थ करेन हे नक्की. गेल्या पंधरा दिवसात संध्याने खूप प्रगती केलीय, उद्या एका कॉन्फरन्ससाठी दिल्लीला चाललीय, जेनीही सोबत जातेय. पुढच्या कॉन्फरन्सला मात्र संध्या एकटीच जाईल इतकी तयारी मी करून घेणार आहे. अण्णा, अजून एक महिन्याने आम्ही दोघेही इथलं ऑफिस सांभाळू. मुकेश कलकत्ता ब्रांच बघणार आहे, तिकडे त्याचे आईवडिल थकलेत म्हणून हल्ली तो काळजीत असतो” राजीवने अण्णासाहेबांकडे नजर फिरवली तेव्हा खोलीबाहेर जातानाची त्यांची पाठ राजीवला दिसली, अण्णांचा राग नक्की निवळेल ते वरून फणस तर आतून नरमदिल आहेत हे राजीवला ठाऊक होतं.

दुसऱ्या दिवशी सकाळीच संध्या दिल्लीसाठी रवाना झाली, रात्रीत किमान हं किमान 100 वेळातरी तिने दोन दिवसांचं वेळापत्रक वदवून घेतलं होतं...आणि राजीव मध्ये मध्ये कॉन्फरन्सची तयारी करून घेत होता. बिट्टू शाळेला गेल्यावर राजीव खिडकीशी व्हीलचेअरवर बसला होता... मेड नाष्टा देतेय की नाही मालकीण नाही तर ही बया कोणाशी फोनवर बोलतेय कोण जाणे म्हणून राजीव चरफडत होता तोच मेड आत आली “इतका वेळ कुणाशी बोलत होतीस” राजीवने सहज विचारलं..”संध्यामॅडम होत्या; चेकइन करताकरता फोन केला” राजीवचा प्रश्नार्थक चेहरा बघून मेड हसतच सांगत होती “किचनच्या खालच्या कप्प्यात मार्मलेडची नवीन बॉटल ठेवलीय ती काढ आणि साहेबांना ब्रेडला मार्मलेड लाऊन दे सांगत होत्या” थोड्यावेळाने ब्रेकफास्ट ट्रे मधलं मार्मलेड सँडविच उचलता उचलता विमानाचा आवाज आला… खिडकीतून आकाशात उंच उंच झेपावत जाणारे विमान बघताना राजीवला अतीव समाधान होत होते.