रानवारा

गुंडाळून ठेवल्या भावना मी
तु ही आता ठाव घेऊ नको

डोळे आता पाणावले हे जरी
त्यांना आता भाव देऊ नको

अजूनही तोच रस्ता असेल
तरी आडवा तू जाऊ नको

भावना डोळ्यात झाकलेल्या
तू खोल वाकून पाहू नको

अमर्त्य नसे कुणी जगती या
व्यर्थ श्वास आता दवडू नको

बेभान रानवारा जसा तू
उंबऱ्याबाहेर येऊ नको

चारोळी

हास्यहि विकत घ्यावं लागतंय आता
म्हणून मी खरेदारी थांबवलीय

अश्रूही बघायचं धाडस संपलंय
म्हणून गाडी रेघेआत वळवलीय

हा दिवस शांत होता
कसला अकांत होता
छळून मजला गेला
कोण कृपावंत होता

कविता

गिधाडे बिनधास्त टोचू लागले
मुर्दाडांच्या दुनियेत जगतोय आता

अन्यायही गोड भासू लागले
पाय दलदलीत फसतोय आता

खाऊन तट्ट पोट फुगू लागले
कुणी उपाशी तिथे मरतोय आता

वस्त्र, पेहनावा, कपडे व लैंगिक शोषण

अंग झाकण्यासाठी कपडे, वस्त्र घालायची पद्धत कधीतरी सुरु झाली असेल. त्याआधीचा माणूस हा अंग झाकण्यासाठी झाडाची मोठमोठी पानं वापरत असे असं ऐकलं आहे, काही देवांच्या कथांमध्ये दागिन्यांनी स्त्रि पुरुष अंग झाकत असत असंही मी वाचलेलं आहे, त्याहीपूर्वी कधीतरी माणसाला अंग झाकायला हवं हि अक्कलच न्हवती तेव्हा स्त्री पुरुष दोघेही वस्त्रांशिवाय जगत होते आणि त्याचं काही विशेषही वाटत नसावं.

आताच्या काळात कपडे हि गरजेची गोष्ट आहेच आणि काही लोकांसाठी कपडे त्त्यांचा पहेनावा हा स्टेटस सिम्बॉलही असतो. पुरुषांना तशी कपड्यांची चॉईस करायला फार कमी वाव असतो, त्यातही आताशा त्यामानाने भरपूर व्हरायटी उपलब्ध आहे. वस्त्रप्रावरणे आणि त्यान्च्या निरनिराळ्या ऐकसेसरीजची खरी मजा स्त्रियांच्या विभागात बघायला मिळते. प्रचंड प्रमाणात वैविध्य बघायला मिळते, अगदी लहान मुलींच्या कपड्यापासून प्रौढ स्त्रियांपर्यंत सगळ्या वयोगटात कपड्यांची बेसुमार व्हरायटी आहे. स्त्रियासुद्धा त्यान्च्या नटण्याच्या उपजत आवडीपोटी वेगवेगळे वस्त्रांचे प्रकार वापरत असतात, आणि दिवसागणिक नवनव्या फॅशनची यात भर पडत असते.

स्त्रिया त्यातही मध्यमवर्गीय स्त्री कपड्यांची निवड करताना निरनिराळ्या गोष्टींचा विचार करत असते, सोयीस्करपणा पासून बजेटपर्यंत सगळ्या गोष्टींचा विचार ती करत असते. त्यातल्या त्यात स्वतःला चांगलं दिसणाऱ्या कपड्यांकडे तिचा कल असतो. हे सगळं सुरु असताना पारंपरिक कपड्यांना नकळत छेद दिला जातो.  आणि जिथं छेद दिला जातो तिथंच चिक्तित्सा आणि टीका सुरु होते.

मुली, मध्यम वर्गीय स्त्रिया याना हमखास कपड्यावरून टीकेला तोंड द्यावं लागतं. शोभेल असे कपडे घालावे पासून तुला साडीच छान दिसते या कुठल्याही रेंज मध्ये टीकेचा सूर असू शकतो. मुख्यतः स्त्री चांगली दिसावी तशी ती दिसलीच पाहिजे हा अट्टाहास असतो, मला तर अगदी रेडी टू सर्व असले शब्द तोंडात येतात. बायकांनाहि नटण्याची आवड असतेच पण कोतुकमिश्रित नजरा सोबतच वासनेची किनार असलेल्या नजरा खुपू लागतात. अशोभनीय ठरवल्या गेलेल्या कपड्यांना कुठलाही क्रायटेरिया नसतो, अगदी लेगिंग शोभत नाही पासून मिनिस्कर्ट पर्यंत आक्षेप घेतले जातात. आक्षेप घेणारे पुरुष वेशाबाबत अजिबातच बोलत नाहीत, टॉवेल गुंडाळून बर्मुडा घालून उघडेबम्ब फिरणाऱ्या पुरुषांना कुणीही काहीही बोलत नाही.

स्त्रियांच्या कपड्यांचा थेट संबंध तिच्यावर होणाऱ्या लैंगिक शोषण व बलात्काराशीही जोडला जातो. ती काय छोटे कपडे घालते मग लोकं बघणारच तिच्याकडे वाईट नजरेनं असं म्हणून तिलाच आरोपीच्या पिंजऱ्यात उभं केलं जातं. पाळण्यातल्या , शाळेत जाणाऱ्या मुलींवरही बलात्कार नोंदले गेले आहेत. नखशिखांत झाकलेल्या स्त्रीलाही बलात्काराला तोंड द्यावं लागण्याच्या घटना घडून गेल्यात. म्हणूनच स्त्री लैंगिक शोषण, बलात्कार आणि तिने घातलेले कपडे यांचा संबंध मुळातच गैरलागू आहे.

स्त्रीच्या पोशाखाला तिच्या दिसण्याला महत्व न देता तिला एक माणूस म्हणून सन्मानाची वागणूक मिळावी. ती स्वतः पोशाख तिला शोभेसा घालतच असते तितकी समज तिला असतेच असते फक्त तो बघणाऱ्याच्या नजरेला शोभला नाही की चर्चा सुरु होते. स्त्रीला बंधनात ठेवून अमुक घाल तमुक नको असले सल्ले देण्यापेक्षा आपल्या मूलग्यांना लहानपणापासून स्त्रीला सन्मान देण्याची शिकवण आणि एकूणच जगाकडे निर्मळ निरलसपणे बघण्याचे संस्कार दिले तर बरेचसे प्रश्न निकाली निघतील.

वावटळ

वावटळीनो शांत व्हा
तसाही मी आडवाच आता

या फुलांशी मैत्री नकोच केव्हा
जरा होतो मी कडवाच आता

उद्धवस्त गलितगात्र झालो
तरी पुन्हा तुडवाच आता

धुंद बरसून घ्या मेघानो
थिजलो तरी भिजवाच आता

प्राक्तनापुढे कोण जातसे
दोस्तांनो मागे वळवाच आता

भिजून कोरडेपण जे आले
त्या तिला कळवाच आता

कडेलोट

पायरीवर पाय ठेवतानाच कडेलोटाची भीती होती
तुही ढकलून दिलंस, जवळ घ्यायची कुठं तुला छाती होती

तू म्हटलास, आग फार धग फार अंगार फार
कसल्या भिकार माणसाशी जोडली मी नाती होती

नाही हळवेपणा न दुःख कसले, रागाची मात्र गर्दी झाली
असली कसली हि तुझ्या माझ्या प्रेमाची खाती होती

प्रश्न

कुठला वादा कसले स्वप्न
एक ठेच आणि सगळेच भग्न

कशाचा आधार कसला सहारा
एक सत्य आणि अंगावर शहारा

कोण सात्विक कोण पवित्र
कपड्याच्या आत सगळेच नग्न

कोण सज्जन कोण सावित्री
सगळेच साधू जोवर नाही संधी

कोण महान कोण थोर
पकडला तरच कळतो चोर

कसला देव कुठला धर्म
माणसाची माणुसकी हेच मर्म

कविता

आटल्या झऱ्यालाही ओल आहे
अजुनी तुझ्यावर जरा जीव आहे

बंद पापण्यांनी स्वप्ने सजवून झाली
उघड्या डोळ्यातही तोच गाव आहे

प्राजक्त दिसला न सूर्यास जगती या
तेज्याच्या हृदयी परी त्याचे नाव आहे

नको रुसवा फुगवा तुझा, पुरे ते आता
विसरून जाणे हा मानवी भाव आहे

तुझ्या पावलांशी तिन्ही लोक माझे
तुझ्यात समावूनी, कुठे वेगळा ठाव आहे

आदर्शवादाचे बळी 1

आई

प्रेमस्वरूप आई वात्सल्य सिंधू आई

जिच्या हाती पाळण्याची दोरी ती जगाला उद्धारी

या आणि अशा अनेक कवितांतून आईची महती सांगितली आहे. आणि आई असतेही तशीच. 95% आया तरी आईच्या महती सारख्याच असतात. उरलेल्या 5% स्त्रियांना आईपण निभावण्यासाठी स्वतःची छोटी छोटी स्वप्न आणि मोठी स्वप्नही बाजूला सारावी लागतात, मन मारून बऱ्याच वेळा तडजोड करावी लागते. आता तुम्ही म्हणाल हिला तसा अनुभव आहे का तर नाही सुदैवाने किंवा काहीही म्हणा माझी आई 95% तली होती, आणि मी कधी इकडे कधी तिकडे अशी येरझाऱ्या घालत असते. माझी स्वप्न मी मुलांच्या थ्रू पूर्ण करणार असं बोलणाऱ्या बायका बघितल्या कि काळजावर नकळत ओरखडा निघतो.

आईपणाच्या वेदीवर एक स्त्री म्हणून आणि माणूस म्हणूनही तिची स्वतःची स्वप्नं, इच्छा आकांक्षा बळी पडतात, त्याबद्दल बरेचदा ती तक्रारही करत नाही कारण आई म्हणजे त्याग हे मनावर ठसवलेले असतं. माझ्या पिढीपर्यंत तरी असंच सुरु आहे पुढची पिढी कशी बदलते माहित नाही. सकारात्मक बदल व्हावेत अशी मनोमन इच्छा मात्र आहे

प्रेमाची नशा

प्रेमापेक्षा प्रेमभंगात नशा जास्त आहे
म्हणून आताशा जराजरा मी सुस्त आहे

बरसशील तू श्रावण होऊन कधीतरी
या विचारांनी धरा आजही तप्त आहे

एकटेपणा खायला उठतो तसाही आता
म्हणून मी जरा स्वतःतच व्यस्त आहे

शरणागत तुला आजही अधीन मी तुला
तुझ्या इशाऱ्यासरशी सदेह परास्त आहे

गंधाळले फुल

नको सांगू कौतुक गंधाळल्या फुलांचे
तुझ्या स्पर्शाने मातीही सुगंधित झाली

कोण म्हणतं बाजार आठवणींचा उठून गेला
पापणीतला अश्रू आजही खोळम्बतो गाली

फुलांना अजूनही चौफेर काट्यांचा पहारा
तरीही ओरखड्यानी पाकळी पाकळी हसली

माणसा पुतळा हो

दीड महिना माणसांना त्रास होतोय
त्यावर पाझर न फुटणारे
पुतळा हलला म्हणून पाझरले
म्हणून माणसा पुतळा हो

दीड महिना माणसांना त्रास होतोय
त्यावर रस्त्यावर न उरणारे
पुतळा हलवायला रस्त्यावर उतरले
म्हणून माणसा पुतळा हो