रोमिओ ज्युलियेट

काही दिवसांपूर्वी रोमिओ स्कॉडवरून दोन पोस्ट टाकल्या, म्हणून रोमिओज्युलियेट प्रेमकथेविषयी लिहावं असं मनात आलं. या विषयावर खूप लिखाण झालं आहे, आपण खूपसे वाचलही असेल,तरी हा एक छोटा प्रयत्न. रोमिओ ज्युलियेट हे नाटक शेक्सपियरच्या सुरवातीच्या काळातील लिखानापैकी आहे. हे नाटक त्याने लिहिलं तो काळ साधारणपणे इसवीसन 1591-1595 असा मानण्यात येतो. हे कथानक इटालियन दन्तकथा वरून बेतलेले आहे.

***

वेरोना शहरात हि गोष्ट घडते, त्या शहरातली दोन मोठ्ठी नावाजलेली कुटुंबं असतात, एक मॉन्टेग्यु कुटुंब आणि दुसरं केपुलेट कुटुंबं, दोन्ही कुटुंबात पिढीजात वैर असतं, टोळीयुद्ध सदृश परिस्थिती सारखीच येत असते, दोन्हीकडच्या माणसांना एकमेकांबद्दल प्रचंड राग असतो. मॉन्टेग्यु परिवाराचा रोमिओ हा जवळचा मित्र, त्यान्च्या टोळीत स्थान मिळवून असलेला. एकदा मॉन्टेनग्यू कुटुंबात मुखवटे घालून नृत्य करायची पार्टी असते, तिथे ज्युलियेट हि केपुलेट कुटुंबातली 13 वर्षीय सुंदरी येते. नृत्यादरम्यान तरणाबांड रोमिओ आणि लावण्याखणी ज्युलियेट एकमेकांकडे आकर्षित होता, दोघेही एकमेकांच्या नजरेत गुंतून पडतात. नृत्य संपल्यावर सगळे आपापल्या घरी निघून जातात. हा इकडे आणि ती तिकडे दोघेही एकमेकांच्या प्रेमात आकंठ बुडालेले, दुराव्यामुळे अजूनच टोचत असलेली सल. दोघेही एकमेकांसाठी तडफडत असतात, कसंही करून ज्युलियेटला आपलं प्रेम व्यक्त करायचंच असा निग्रह करून एक दिवस रोमिओ धाडस करतोच आणि तिच्या खाजगी दालनातल्या गच्चीत बाहेरच्या भिंतीवरून चढतो.रोमिओला गच्चीत अचानक बघून ज्युलियेट गडबडते, लाजते तिचे लज्जित रूप बघून रोमिओ घायाळ होतो आणि आपल्या ओठांनी तिचे ओठ टिपून घेतो. तिच्या कानात तिच्या बद्दलच्या आपल्या भावना प्रेम व्यक्त करून रोमिओ आल्यामार्गे परत जातो. दोघेही खूप अल्लड बालिश असतात आणि एकमेकांच्या प्रेमात बुडालेले,प्रेम न जाणते जगाची रित म्हणून दोघेही गुपचूप जवळच्या चर्चमध्ये जाऊन लग्न करतात. प्रेमाचा पहिला स्पर्श झाल्याने आनंदित ज्युलियेट आणि तिच्यासोबत भावी आयुष्याची स्वप्नं बघणारा रोमिओ ह्यांना आपल्यापुढे काय वाढून ठेवलंय हे माहीतच नसतं.

प्रेमाच्या भावविश्वात गुंतलेले जीव जमिनीवर आणायचं काम लगेच होतंच. दोन्ही कुटुंबात परत वादावादी सुरु होते, गोष्टी हाणामारीपर्यंत जातात त्यात रोमिओचे जिवलग मित्र मारले जातात. डोक्यात राख घालून रोमिओ बदला घ्यायच्या नादात ज्युलियेटच्या चुलत भावाचा खून करतो. खुनाची शिक्षा म्हणून रोमिओला वेरोनातून तडीपार केलं जातं. इकडे ज्युलियेटशी विवाह करण्यास काऊंट पॅरिस इच्छुक असतो तो तिच्या घरच्या लोकांना तशी गळ घालतो, पॅरिसचं खानदान, वैभव बघून ज्युलियेटचं पॅरिस सोबत लग्न ठरवण्यात येतं. तडीपार झालेला रोमिओ ज्युलियेटच्या आठवणींनी कासावीस होतो, तिच्या आठवणी काढत तिचं नाव घेत तो शहराभोवती वेड्या सारखा फिरत रहातो. इकडे पॅरिससोबत लग्न ठरल्याने कासावीस ज्युलियेट यातून बाहेर पडण्याचे मार्ग शोधू लागते, लग्नाची तारीख जवळ येते तसा तिचा गोंधळ अजूनच वाढतो. लग्नाचा दिवस उजाडतो, ज्युलियेटने गुपचूप झोपेचं औषध मागवलेलं असतं ते घेऊन ती झोपून रहाते,तिला बिचारीला वाटतं की ती बेशुद्ध असताना ती मेली असं समजून तिचं लग्न रद्द होईल.

तिला गाढ बेशुद्ध बघून ती गतप्राण झाल्याची अफवा वाऱ्याच्या वेगाने पसरते, हि बातमी रोमिओला समजल्यावर त्याचा जीव रहावत नाही, तो सगळे नियम धुडकावून शहरात घुसतो आणि धावतच ज्युलियेटच्या घरी धडकतो. ज्युलियेटला त्या अवस्थेत बघून रोमिओ वेडापिसा होतो, तिच्या कपाळाचे,ओठांचे शेवटचे चुंबन घेऊन तो जवळचं जहाल विष प्राशन करतो. विष घेतल्यावर थोड्यावेळातच रोमिओ मरतो. इकडे गुंगीच्या औषधाची धुंदी उतरून ज्युलियेट शुद्धीवर येते. रोमिओला मृत बघून ज्युलियेटच्या दुःखाला पारावर रहात नाही, ती धाडकन त्याच्या शरीरावर पडून विलाप करते. रोमिओशिवाय पुढे जगणं नको म्हणून ज्युलियेट रोमिओच्या कमरेचा चाकू काढून स्वतःला भोसकुन घेऊन जीवाचा अंत करते. अशा रीतीने दोन प्रेमी जीव या जगात नाही तरी परलोकात एकमेकांच्या सहवासात रहातात. या दोन प्रेमिकांच्या मृत्यूनंतर त्यांच्या घरच्याचे डोळे उघडतात आणि दोन्ही कुटुंबातील दुष्मनी संपते